De voor- en nadelen van 4 webdesign-methodes

door ing. Jan Everink

maart 2018

Er zijn tegenwoordig meerdere methodes beschikbaar om een website te ontwikkelen en te onderhouden. Er moet dus een keuze worden gemaakt, niet alleen als men de site zelf vervaardigt maar ook wanneer men het project uitbesteedt. Belangrijk is welke software voor de ontwikkeling wordt toegepast. Bij elke webdesign-methode wordt gebruik gemaakt van speciaal voor die methode geschikt software-gereedschap. In dit artikel worden vier types veel toegepaste webdesign-tools besproken.

Webdesign-tools

Bij het ontwikkelen of laten ontwikkelen van een website is belangrijk welke software wordt gebruikt. Dat is onder meer het geval vanwege de grote verschillen wat betreft de kosten. Ook moet rekening worden gehouden met het toekomstige onderhoud van de site. Bij het onderhoud is men in principe aan dezelfde design-tools gebonden als voor de ontwikkeling werden gebruikt.

De hier besproken tools betreffen het ontwikkelen van een content-website, dat wil zeggen een website waarbij het vooral gaat om communicatie. In een content-website worden voor extra functionaliteit soms ook wel applicaties ingebouwd maar de content blijft het belangrijkste. Bij de meeste organisaties en zelfstandige professionals gaat het bij de website om een communicatiekanaal en daarvoor is een content-website optimaal geschikt. Voor de ontwikkeling van applicatie-websites worden ook andere dan de in dit artikel besproken methodes en tools toegepast. Denk bij een applicatie-website aan bijvoorbeeld een site voor hotelreservering, een dating-site of een computer-vertaalservice.

In dit overzicht worden geen specifieke software-producten of online-services genoemd. Dit artikel is bedoeld om de verschillen tussen de soorten tools te verduidelijken. Belangrijk is namelijk om allereerst wat dit betreft een keuze te maken.

Ook wordt in dit artikel niet ingegaan op het belangrijke probleem van de content-creatie. Het gaat uiteindelijk om het op de site publiceren van teksten en beeldmateriaal. Over het creëren van content is elders op onze site veel informatie te vinden.

HTML blijft belangrijk

Verschillende webdesign-tools zijn vooral bedoeld om zonder kennis van HTML een website te kunnen vervaardigen. Ze zijn gebaseerd op de veronderstelling dat HTML erg technisch en moeilijk is. Dat is in zoverre juist dat de volledige HTML-taal inmiddels heel uitgebreid is. Maar om er voordeel van te hebben is het niet nodig meteen alle mogelijkheden van HTML te kennen.

Toen HTML in het begin van de jaren 1990 werd bedacht door Tim Berners-Lee, en vervolgens de officiële opmaaktaal voor webdocumenten werd, was het uitgangspunt dat dit een makkelijk systeem zou zijn waarmee auteurs zelf hun teksten konden opmaken en op het web publiceren. Nog steeds is het mogelijk, zoals verderop in dit artikel wordt toegelicht, om met basis-HTML uitstekende websites te creëren. HTML is de universele webdesign-taal.

Een algemeen nadeel van verschillende design-tools is dan ook dat de ontwerper niet al doende toenemende kennis van HTML verkrijgt. Toch zijn de indirecte design-tools, waarmee zonder kennis van HTML een site gebouwd kan worden, heel populair. Daarom alvorens in te gaan op het direct in HTML ontwikkelen van een site eerst een bespreking van enkele indirecte design-systemen.

Website generators

Een type design-tool dat nog steeds populair is, maar tegenwoordig veel concurrentie ondervindt van andere oplossingen, is de website generator. De belangrijkste reden voor het gebruik ervan is dat zonder technische kennis snel een site vervaardigd kan worden. Een website generator heeft een WYSIWYG (What You See Is What You Get) gebruikersscherm. Met WYSIWYG wordt bedoeld dat men tijdens het ontwerpen de pagina ziet zoals die gaat worden, zonder de HTML-codes onder ogen te krijgen.

Een eenvoudige website generator is inderdaad gemakkelijk te gebruiken, maar een programma met veelzijdige mogelijkheden kan behoorlijk complex zijn. Nadat de software is aangeschaft en op de eigen computer is geïnstalleerd kan blijken dat het leren werken ermee toch vrij veel tijd kost.

Een ander nadeel van de website generator als ontwerpgereedschap is dat de HTML-code niet direct maar via een compilatie-slag wordt gegenereerd. De ontwerper kan dus niet meteen controleren of het resultaat helemaal goed is. Om een gecreëerde pagina in een browser te kunnen bekijken moet eerst een compilatie uitgevoerd worden.

Een ander probleem is dat een website generator soms onnodig complexe codering genereert. Daardoor kan het voorkomen dat de ermee gemaakte pagina's traag laden, hetgeen hinderlijk is voor de sitebezoeker. De complexiteit van de gegenereerde HTML-code maakt het ook moeilijk om daar later eventueel direct aanpassingen in aan te brengen. Dat kan nodig zijn om bijvoorbeeld een applicatie in te bouwen of omdat men een oplossing wil realiseren die met de generator niet mogelijk is.

Wil men niet direct met HTML te maken hebben, maar is men wel bereid om met een tamelijk complex programmapakket te leren werken, dan kan een veelzijdige website generator een interessante optie zijn. Belangrijk is wel dat een product wordt aangeschaft waarvoor goede technische ondersteuning beschikbaar is.

Content Management Systemen

Bij een CMS (Content Management Systeem) bestaat de website uit een softwaresysteem dat wordt geïnstalleerd op de hosting-computer. De gebruiker hoeft na het installeren in principe alleen maar de content te uploaden. Bij veel CMSen wordt de content in een database opgeslagen; de webpagina's worden vanuit deze database samengesteld zodra ze worden opgevraagd. Er bestaat een ruim aanbod van open source en commerciële CMS-systemen. Bij veel hosting providers zijn enkele populaire open source CMSen, die uitgebreide mogelijkheden bieden, gratis verkrijgbaar.

Met een veelzijdig CMS is het zeker mogelijk om snel een tamelijk unieke site te realiseren. Daartoe kan onder meer een keuze worden gemaakt uit diverse beschikbare designs. Ook zijn bij sommige CMSen veel modules ofwel plugins verkrijgbaar om extra functionaliteit toe te voegen.

Een nadeel is dat het voor de niet-technische gebruiker van een open source CMS moeilijk kan zijn om bij eventuele problemen een oplossing te vinden. Een veelzijdig CMS is namelijk een vrij complex geheel. Uiteindelijk kan men bij een probleem door zoeken op het web meestal toch wel verder komen, want door de wereldwijde gemeenschap van open source CMS-gebruikers zijn inmiddels vele nuttige tips gepubliceerd.

Door het oplossen van problemen kan men geleidelijk steeds meer knowhow betreffende een CMS verkrijgen. Maar het op die manier opbouwen van expertise moet niet worden onderschat. Een veelzijdig CMS is namelijk behalve op HTML ook gebaseerd op de database-taal MySQL en de programmeertaal PHP. Ook moet men om optimaal van de mogelijkheden gebruik te kunnen maken op de hoogte zijn betreffende de vele plugins die verkrijgbaar zijn.

Wil men optimale zekerheid dan heeft een commercieel CMS ten opzichte van een open source systeem het belangrijke voordeel dat technische ondersteuning door de leverancier beschikbaar is. Maar deze door commerciële bedrijven geleverde systemen zijn veelal tamelijk duur. Voor een grote organisatie zal dat niet onoverkomelijk zijn, maar voor kleinere bedrijven en zp'ers kan het wel een barrière vormen.

Online-sitebuilders

Een oplossing om zonder enige kennis van HTML een site te bouwen en ook later niet genoodzaakt te zijn tot het verwerven van technische knowhow is het gebruik van een online-sitebuilder. Steeds meer hosting providers bieden tegenwoordig als onderdeel van hun service de beschikbaarheid van een sitebuilder aan, gratis of tegen lage kosten. Bij sommige gespecialiseerde sitebuilder-providers zijn de kosten voor hosting plus sitebuilder-gebruik wel wat hoger dan bij een algemene hosting provider.

Ten opzichte van het werken met een eigen website generator heeft een online-sitebuilder het voordeel dat geen software aangeschaft en geïnstalleerd hoeft te worden. En vergeleken met een CMS is het voor de niet-technische gebruiker vooral prettig dat de provider verantwoordelijk blijft voor de werking van het systeem. Er hoeft dus niet voor technische problemen gevreesd te worden.

Als een nadeel zou de afhankelijkheid van de betreffende online-service gezien kunnen worden. Om aanpassingen of uitbreidingen te kunnen aanbrengen blijft men op de beschikbaarheid van de online-sitebuilder aangewezen. Het is dus zaak om wat dit betreft een weloverwogen keuze te maken.

HTML-editors

Compleet anders dan de tot dusver besproken tools zijn de HTML-editors, waarmee direct in de HTML-codering wordt gewerkt. Daarmee krijgt men de volledige beschikking over alle creatieve mogelijkheden van de HTML-taal. Een belangrijk pluspunt van webdesign direct in HTML is verder dat er geen afhankelijkheid is van bepaalde software of van een online-sitebuilder. In feite is niet eens een HTML-editor nodig; een eenvoudige tekst-editor als Windows Kladblok is al voldoende om direct met HTML te werken. Wel kan het coderen worden vergemakkelijkt door een echte HTML-editor te gebruiken. Handig is bijvoorbeeld dat men door zo'n programma met kleursignalen op eventuele coderingsfouten attent wordt gemaakt.

Sommige HTML-editors bieden de mogelijkheid om ook WYSIWYG te werken. Er kan bij dit type tijdens het ontwerpen heel gemakkelijk heen en weer worden geschakeld tussen de WYSIWYG- en de HTML-mode. Het gebruik van dit type HTML-editior is heel praktisch om de HTML-taal te leren.

Met een redelijke basiskennis van HTML beschikt men al over veelzijdige creatieve mogelijkheden. Hoewel in de loop der tijd steeds weer nieuwe technische opties aan HTML zijn toegevoegd heeft men de meeste daarvan niet nodig om mooie unieke websites te creëren. Door een website direct in HTML te bouwen kan in het algemeen een beter resultaat worden verkregen dan met indirecte methodes. Onder meer is het makkelijker dan met indirecte webdesign-tools om webpagina's te creëren die niet alleen bijzonder maar ook mobielvriendelijk zijn.

Ook kan worden gezorgd dat de codering niet onnodig uitgebreid is. Als een website met een indirecte methode wordt gebouwd dan is de gegenereerde HTML vaak erg complex, met als gevolg onplezierige wachttijden voor de sitebezoekers. Een logisch opgebouwde codering maakt ook het later eventueel aanpassen gemakkelijker.

Een direct in HTML gebouwde site is een goede investering. Ook als de ontwikkeling wordt uitbesteed heeft de directe webdesign-methode veel pluspunten. De eigenaar van een direct in HTML gebouwde site is voor het site-onderhoud niet afhankelijk van uitzonderlijke hulpmiddelen en expertise.

Samenvattend: de beste webdesign-methode is die welke het meest aansluit op de voorkeuren die men met betrekking tot uiteenlopende aspecten van het creëren en onderhouden van een website heeft. Daarom is het zinvol om tevoren de hoedanigheden van de verschillende systemen tegen elkaar af te wegen. Als het gaat om probleemloos gebruiksgemak zonder technische kennis dan scoort de online-sitebuilder heel goed. Wil men optimale controle en bedrijfszekerheid, en is men bereid te investeren in enige knowhow, dan heeft vooral het direct in HTML ontwikkelen veel pluspunten.